Harmonizacja prawa podatkowego jako element procesów integracyjnych w ramach Unii Europejskiej

Abstract

Przystąpienie Polski do Wspólnoty wiąże się z koniecznością przybliżenia polskiego systemu podatkowego do rozwiązań istniejących w państwach należących do UE. Konieczność dostosowania polskiego prawa podatkowego do wymogów Wspólnoty nie wiąże się jednak z koniecznością rezygnacji z samodzielnej polityki podatkowej, gdyż UE nie nakłada na Polskę obowiązku wiernego odzwierciedlenia prawa wspólnotowego. W największym stopniu harmonizacji podlegają podatki pośrednie (podatek VAT i podatek akcyzowy), gdyż mają one znaczny wpływ na swobodny przepływ towarów, usług i kapitału między państwami należącymi do Wspólnoty. Z kolei podatki bezpośrednie podlegają jedynie częściowemu ujednoliceniu, gdyż nie mają tak istotnego wpływu na funkcjonowanie rynku wewnętrznego. Celem niniejszej pracy jest analiza zakresu, kierunków i tempa przebiegu procesów dostosowania polskiego prawa podatkowego do wymogów UE wraz z oceną stopnia dostosowania tego prawa do standardów UE. W pracy założono hipotezę badawczą, która zakłada, iż stopień harmonizacji polskiego prawa podatkowego w pełni odpowiada standardom UE w tym zakresie. W pracy omówiona została istota integracji podatkowej. Przedstawione zostały podstawowe pojęcia dotyczące podatków: funkcje podatków oraz klasyfikacja według róŜnych kryteriów. W dalszej kolejności przeprowadzona została analiza porównawcza systemów podatkowych krajów UE. Zaprezentowano zagadnienia harmonizacji podatków pośrednich. Wyjaśniono konstrukcję polskiego podatku VAT i akcyzy oraz przybliżono standardy UE w zakresie podatków pośrednich. Wyjaśniono, jaki wpływ mają poszczególne dyrektywy UE na kształtowanie podatku dochodowego od osób prawnych oraz istotę tzw. cichej harmonizacji w zakresie podatków dochodowych od osób fizycznych. Dokonano oceny stopnia i skali uzyskanych dotąd rezultatów w zakresie dostosowania polskich podatków pośrednich i bezpośrednich do standardów UE w zakresie prawa podatkowego.