Abstract:
W pracy starano się przedstawić strukturę, działalność ruchu ludowego w latach 1939 - 1947 w powiecie nowosądeckim, zwracając szczególną uwagę na udział ludowców w walce o kształt powojennej Polski. Zajęliśmy się tą kwestią, gdyż udział ludowców w wyżej wymienionej sprawie często był pomijany lub marginalizowany nie tylko w okresie PRL-u, ale również dzisiaj. Starano się przedstawić strukturę organizacji chłopskich ROCh „Las”, omówić na czym polegał odmienny charakter organizacji chłopskich, a także wyjaśnić z czego wynikało tak świetne ich przygotowanie do działań konspiracyjnych. Współpraca ludowców z innymi organizacjami to kluczowa sprawa. W pracy przedstawiono przebieg współpracy z organizacjami związanymi z rządem londyńskim, z komunistami jak i z oddziałami partyzantki radzieckiej. Starano się tu wykazać, że ROCh to duża, silna, zdolna do obrony własnych celów organizacja. Przedstawiono ich sposoby walki zbrojnej, walkę z bandytyzmem (wraz z AK). Jak wielka była siła ROCh-a świadczyć może fakt, że nowosądeckie struktury ZWZ - AK ulegały rozbiciu przez Niemców 5 razy, a ROCh powołany w 1943 działał niezmieniony do końca wojny. W końcowej części pracy opisano działania ludowców od stycznia 1945 do 1947 roku. Zakres działalności ROCh obejmował wszystkie płaszczyzny i formy oporu wobec okupanta. Działania ROCh cechował pragmatyzm oraz umiejętność przystosowania się do zmieniającej się sytuacji geopolitycznej, a jej celem była zmiana ustroju powojennej Polski oraz zapewnienie udziału w sprawowaniu władzy przedstawicielom polskiej wsi. Tragiczne jest to, iż mimo zaangażowania, sprawowanie realnej władzy nie stało się udziałem ROCh.
