Relacje amerykańsko-tureckie a sprawa kurdyjska

Abstract

Celem pracy jest przedstawienie relacji amerykańsko-tureckich i wpływu na nie sprawy kurdyjskiej. Złożoność problemu stanowi współczesny odpowiednik węzła gordyjskiego. Zainteresowanie Stanów Zjednoczonych Turcją jest spowodowane jej wielkością i położeniem geostrategicznym, a także faktem, że przeważającą religią jest Islam, ale w przeciwieństwie do swoich sąsiadów jest to kraj laicki, który czerpie wzory z demokracji Europy Zachodniej. USA mając sojusznika w Turcji uwiarygodnia swoją pozycję jako kraj walczący z terroryzmem, a nie z Islamem. Turcja odwzajemnia zainteresowanie potęgi amerykańskiej ze względu na bezpieczeństwo, jakie jej gwarantuje oraz poparcie starań o członkostwo w Unii Europejskiej, co jest priorytetem Ankary. Punktem spornym są Kurdowie, represjonowani przez Turcję, a popierani przez USA. W pierwszym rozdziale zostały przedstawione przełomowe momenty w stosunkach amerykańsko-tureckich po II Wojnie Światowej, które są podstawa do dalszej analizy problemu. Ogólny pogląd na te stosunki pomoże w przeanalizowaniu kwestii kurdyjskiej. W drugim rozdziale pracy zostało przybliżone skomplikowane tło historyczne Kurdów, ich język, występowanie oraz relacje z państwami, w których ta mniejszość występuje. Opisane są w nim również dążenia i szanse, jakie mieli Kurdowie tureccy na utworzenie Kurdystanu. Następnie relacje Kurdów z rządem w Ankarze od początku lat 90-tych, które pomagają w zrozumieniu znaczenia politycznego kwestii kurdyjskiej. Opisana jest także kurdyjska organizacja terrorystyczna PKK, która wpłynęła na stosunek Turcji wobec Kurdów oraz jedyna legalna partia kurdyjska, HADEP. Obie działają na terenie Turcji. Trzeci rozdział jest poświęcony zaangażowaniu Turcji i USA w rozwiązanie sprawy kurdyjskiej. Przeanalizowane są rozbieżności interesów obu krajów oraz odmienny stosunek, co do kwestii kurdyjskiej. Opisane są też dwie główne partie kurdyjskiej występujące w Iraku, Kurdyjska Partia Demokratyczna (KDP) oraz Patriotyczna Unia Kurdystanu (PUK). Kolejno w rozdziale znajduje się opis interwencji amerykańskiej w Iraku w 2003 roku oraz rola Kurdów, jaką odegrali stając u boku USA. Przeanalizowane są też możliwe scenariusze dotyczące przyszłości Iraku i Kurdów oraz stanowiska USA i Turcji w tej kwestii. Ostatnim podrozdziałem jest umowa strategiczna pomiędzy Turcją i USA, która prowadzi do ocieplenia i zintensyfikowania stosunków między tymi krajami i tym samym odłożenia na bok sprawy kurdyjskiej.